De levensloopregeling als medicijn voor de coronacrisis
Als onderdeel van wetgeving die stimuleert om door te werken tot de AOW-datum, heeft de wetgever in 2006 de zogenaamde levensloopregeling ingevoerd. Deze regeling gaf werknemers de mogelijkheid jaarlijks een gemaximeerd bedrag in te leggen op een geblokkeerde rekening bij een bank of beleggingsinstelling. Dit tegoed kon een werknemer weer opnemen in een periode van verminderde looninkomsten, zoals bij een sabbatical leave, ouderschapsverlof of uitvoering van zorgtaken, een studieperiode of ‘tussen twee banen in zitten’. Het saldo kon je ook gebruiken om eerder met pensioen te gaan of om de bestaande pensioenregeling te verbeteren. Het tegoed was dus flexibel inzetbaar en af te stemmen op de levensfase waarin iemand zich bevond. De inleg in de levensloopregeling was aftrekbaar en de opname daarmee belast. Alles bij elkaar was de levensloopregeling best gunstig. Jammer alleen dat deze niet voor ondernemers beschikbaar was die hun onderneming dreven in de vorm van een eenmanszaak, maatschap of vennootschap onder firma.
Uiteindelijk heeft de levensloopregeling maar zes jaar bestaan. In 2012 besloot de wetgever dat het een overbodige regeling was en wilde men ervan af. Nieuwe levensloopcontracten mocht men niet meer afsluiten, alleen bestaande deelnemers konden nog blijven deelnemen en inleggen. Met een korting in het vooruitzicht stimuleerde de overheid dat iemand het aanwezige levensloopsaldo snel in 2012 opnam. Daarnaast is bepaald dat alle daarna nog bestaande levensloopsaldi uiterlijk 31 december 2021 tot afwikkeling moeten komen. Gelukkig beloofde men een opvolger van de levensloopregeling (de vitaliteitsregeling, die ook voor ondernemers zou gelden), maar deze werd uiteindelijk nooit ingevoerd.
Degenen die nu nog over een levenslooptegoed op een geblokkeerde bank- of beleggingsrekening beschikken, hebben nog anderhalf jaar de tijd om hier een bestemming voor te vinden. Denkbaar is dat iemand gespreide uitbetaling in 2020 en 2021 laat doen, om vervolgens in privé door te storten naar een fiscale bankspaar- of beleggingsregeling. Regulier laten uitbetalen als aanvulling op een lager salaris of onderdeel van een vervroegd pensioen is ook mogelijk, evenals doorstorting als extra eigen bijdrage in de bestaande pensioenregeling.
De overheid biedt nu een heel alfabet aan als financiële ondersteuningsmaatregelen (TOGS, TOZO, TOFA, NOW, NOW 2.0, TVL, KKC, enzovoorts) om de gevolgen van de coronacrisis te beperken. De meeste hiervan bieden een ondernemer nauwelijks echte compensatie voor het weggevallen inkomen. Richting ondernemers wordt opgemerkt dat dit hoort bij de risico’s van ondernemerschap, waarvoor ze zelf hebben gekozen. Op zich is dit correct, maar dan zou het ook sportief zijn als de overheid een zelfstandige toestaat een potje te vormen, om de inkomensterugval op te vangen die door bijzondere omstandigheden ontstaat. In de huidige tijd hadden veel ondernemers en flexwerkers goed gebruik kunnen maken van de levensloopregeling, door een bepaald bedrag hieruit op te nemen als aanvulling op het inkomen. Dan hadden zij zich ook niet bij de overheid hoeven melden voor een éénmalige uitkering, of hoeven aankloppen voor bijstand.
Als we iets van de coronacrisis willen leren en in de toekomst beter willen doen, pleit ik voor herinvoering van een levensloopregeling. Openstelling moet dan ook (of juist) mogelijk zijn voor ondernemers en flexwerkers, met als doel het opvangen van een tijdelijk inkomenstekort in het leven. Bijkomend voordeel is dat de zinloze verplichte afwikkeling eind 2021 dan ook kan vervallen. Hooguit dat we voor deze regeling een nieuwe naam willen invoeren als de term ‘levensloopregeling’ niet bevalt. Ik nodig politiek Den Haag uit om hiervoor iets moois te bedenken.
