Oproepkrachten tijdens Corona

Sinds de uitbraak van het COVID-19 virus en de daaropvolgende (intelligente) lockdown, krijg ik veel vragen van werkgevers over hoe zij om moeten gaan met de doorbetaling van het salaris van oproepkrachten. Daarnaast krijgen wij ook veel vragen over de doorbetaling van salaris bij ziekte. In deze blog behandel ik deze twee veelvoorkomende vragen, en geef ik uitleg over de huidige wetgeving omtrent oproepkrachten.

Oproepkrachten en de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab)

Veel werkgevers maken gebruik van oproepkrachten, bijvoorbeeld werknemers met een nulurencontract en werknemers met een min-maxcontract. Sinds begin dit jaar is de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) ingevoerd. Met deze wet wil het kabinet de verschillen tussen vast en flexibel werk verkleinen. Eén van de gevolgen hiervan is dat de werkgever een oproepkracht die langer dan één jaar in dienst is, een aanbod moet doen voor een vaste arbeidsomvang. Dit aanbod moet gelijk zijn aan het gemiddeld aantal uren dat de oproepkracht in de twaalf voorafgaande maanden heeft gewerkt.

Je bent als werkgever verplicht dit aanbod te doen binnen één maand nadat het dienstverband 12 maanden heeft geduurd, ongeacht de leeftijd van de oproepkracht. Kom je deze verplichting niet na, dan heeft de oproepkracht recht op salaris over de gemiddelde arbeidsomvang van de voorafgaande periode van 12 maanden. De oproepkracht heeft een termijn van ten minste een maand om het aanbod te accepteren. Uiteraard mag de oproepkracht het aanbod ook afwijzen, bijvoorbeeld omdat hij/zij niet verplicht een vast aantal uren wil werken. Als de oproepkracht het aanbod heeft afgewezen, kan de arbeidsovereenkomst op dezelfde voet worden voortgezet.

In het geval dat een werknemer werkzaam is/blijft als oproepkracht, moet de oproep tot het verrichten van arbeid ten minste 4 dagen van tevoren schriftelijk of elektronisch gedaan worden. Gebeurt dit niet, dan heeft de oproepkracht het recht om geen gehoor te geven aan de oproep. Bovendien kan een oproepkracht aanspraak maken op salaris, als de werkgever een oproep intrekt of wijzigt binnen 4 dagen voor het aanvangstijdstip van die oproep. In een cao kan de termijn van 4 dagen worden verkort tot 1 dag.

Met deze wetgeving probeert de wetgever de oproepkracht meer rechten te geven. Lees ook de blog van Simone van Dijk over de rechten voor oproepkrachten onder de Wab.

Ondertussen blijkt in de praktijk dat veel oproepkrachten het aanbod voor het vaste aantal uren zelf afwijzen, vaak omdat zij flexibel willen blijven werken. Hierdoor zijn er nog steeds veel oproepkrachten met een nulurencontract.

Moet ik mijn oproepkrachten doorbetalen als ik mijn bedrijf tijdelijk moet sluiten op last van de overheid?

In principe geldt dat een bedrijfssluiting in de risicosfeer van de werkgever ligt. Dit betekent dat de werkgever het salaris van een werknemer moet doorbetalen. 

Bij oproepkrachten die (nog) geen vaste arbeidsomvang hebben, zijn een aantal zaken van invloed op het wel of niet moeten doorbetalen van het salaris. Van belang is onder andere of die werknemer wel of niet is opgeroepen voor een bepaalde periode.

Is de oproepkracht opgeroepen en trekt de werkgever deze oproep buiten de termijn van 4 dagen in, of wordt de oproep gewijzigd naar een ander aantal uren, dan heeft de oproepkracht in ieder geval recht op salaris over de (aanvankelijk) opgeroepen periode.

Is de oproepkracht niet (meer) opgeroepen, dan geldt als uitgangspunt dat de oproepkracht de uren krijgt uitbetaald die hij/zij daadwerkelijk heeft gewerkt. Op grond van de wet geldt ook dat een arbeidsovereenkomst wordt vermoed een omvang te hebben die gelijk is aan de gemiddelde omvang van de arbeid in de afgelopen 3 maanden. Als een oproepkracht hier met succes een beroep op doet, dan heeft hij/zij recht op loondoorbetaling. Overigens kan in de eerste 6 maanden van het dienstverband de loondoorbetaling in het geheel worden uitgesloten, mits dit is opgenomen in de arbeidsovereenkomst.

We zien dus dat de duur van het dienstverband en het gemiddeld gewerkte aantal uren over de afgelopen periode van invloed is op het wel of niet doorbetalen van het salaris.

Moet ik mijn oproepkrachten doorbetalen bij ziekte? 

Hiervoor is het belangrijk of de oproepkracht ziek wordt tijdens een oproepperiode of niet:

• Ja: er is recht op doorbetaling van het salaris over de afgesproken periode waarin hij zou werken. 
• Nee: er is in beginsel geen loondoorbetalingsplicht. Dit is ook van toepassing als de oproepkracht na een oproep nog ziek is.

Zodra een oproepkracht 3 maanden heeft gewerkt, kan hij zich beroepen op het rechtsvermoeden van de omvang van de arbeid. Hij heeft dan recht op loondoorbetaling van het gemiddelde aantal uren dat hij de laatste 3 maanden heeft gewerkt. Ook als hij niet opgeroepen is, tenzij deze periode niet representatief blijkt.

Als de arbeidsovereenkomst met de oproepkracht eindigt, dan eindigt ook de loondoorbetalingsplicht van de werkgever.

Aangepast cao

Van bovenstaande regels mag alleen afgeweken worden via een cao. Ik raad je dan ook aan om altijd de cao erop na te slaan als je met oproepkrachten werkt. Je kunt natuurlijk ook contact met mij of mijn collega opnemen om je vraag te beantwoorden.