Nieuwe WBTR verduidelijkt taken en verantwoordelijkheden bestuurders en toezichthouders

Op 1 juli 2021 treedt de nieuwe Wet bestuur en toezicht rechtspersonen (WBTR) in werking. De WBTR heeft met name gevolgen voor het bestuur en toezicht van verenigingen, stichtingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen. De WBTR heeft als doel om de taken en verantwoordelijkheden van bestuurders en commissarissen bij deze rechtspersonen te verduidelijken.

Wat zijn de nieuwe regels?

Met de inwerkingtreding van de WBTR zal in grote lijnen het volgende voor voornoemde rechtspersonen veranderen.

One-tier board

De wet biedt de mogelijkheid om een monistisch bestuur (one-tier board) in te stellen. Een one-tier board houdt in dat de uitvoerende en de niet-uitvoerende functionarissen samen één orgaan vormen. De toezichthouders maken dus deel uit van het bestuur. Als er naast het bestuur een zelfstandige Raad van Commissarissen bestaat, is er sprake van een dualistisch bestuur (two-tier board).

Taakvervulling

In de wet wordt een norm vastgelegd waarin staat dat bestuurders en commissarissen zich bij de vervulling van hun taak richten naar/op het belang van de rechtspersoon en de daarmee verbonden organisatie.

Ontstentenis of belet

Het wordt verplicht om in de statuten een regeling te treffen voor ontstentenis (ontslag) of belet (tijdelijke afwezigheid vanwege ziekte) van alle bestuurders en commissarissen. Indien de statuten een dergelijke regeling nog niet bevatten, moet de rechtspersoon deze regeling uiterlijk bij de eerstvolgende wijziging van de statuten opnemen.

Meervoudig stemrecht

De WBTR verbiedt dat in de statuten van de betreffende rechtspersoon wordt opgenomen dat een bepaalde bestuurder of commissaris meer stemmen kan uitbrengen dan alle andere bestuurders of commissarissen samen. Indien de statuten een dergelijke bepaling bevatten, verliest deze bepaling haar geldigheid op het moment dat de eerstvolgende statutenwijziging plaatsvindt, maar niet later dan 1 juli 2026.

Tegenstrijdig belang

Op grond van de nieuwe regeling mogen bestuurders en commissarissen met een tegenstrijdig belang niet deelnemen aan beraadslaging en besluitvorming over een bepaald onderwerp, indien hij daarbij een (in)direct persoonlijk belang heeft dat tegenstrijdig is met het belang van de rechtspersoon en de daaraan verbonden onderneming of organisatie.

Ontslag

Er vindt een verruiming van de beoordelingsvrijheid van de rechter plaats waar het gaat om het kunnen ontslaan van bestuurders en commissarissen. Zo verkrijgt de rechter de mogelijkheid om op vordering van een belanghebbende of het OM een bestuurder of commissaris te ontslaan vanwege taakverwaarlozing, een ingrijpende wijziging van omstandigheden of andere gewichtige redenen.

Onbehoorlijke taakvervulling

Voor bestuurders en commissarissen van formele commerciële verenigingen, commerciële stichtingen en semipublieke instellingen, waarbij sprake is van een jaarrekeningplicht, vindt een extra verzwaring van de bestuurdersaansprakelijkheid plaats. Bij schending van de administratie- of boekhoudplicht van het bestuur staat het kennelijk onbehoorlijk bestuur onweerlegbaar vast. Ook wordt dan (weerlegbaar) vermoed dat de onbehoorlijke taakvervulling een belangrijke oorzaak is van het faillissement. Voor informele verenigingen en niet-commerciële stichtingen geldt dit bewijsvermoeden niet.

Uit bovenstaande veranderingen blijkt de wetgever de regelgeving in lijn te brengen met de bestaande regelingen voor naamloze en besloten vennootschappen.

Het is aan te bevelen tijdig je statuten te (laten) beoordelen en inzichtelijk te maken welke bepalingen (op termijn) aangepast of aangevuld moeten worden. Wil je meer informatie over de WBTR en wil je weten hoe deze nieuwe wet van toepassing is op jouw organisatie? Neem dan gerust contact met ons op.