Bevrijdingsdag: hebben werknemers recht op een vrije dag of niet?
Mijn verjaardag is tevens onze nationale feestdag van vrijheid en democratie: 5 mei Bevrijdingsdag. De vele festiviteiten en vlaggen aan de gevels geven mijn verjaardag altijd net iets meer glans. Hoewel we dit jaar maar moeten afwachten in hoeverre er reden is om een feestje te vieren. Maar heb ik nu recht op een vrije dag van Ruitenburg, of moet ik een vakantiedag aanvragen als ik vrij wil zijn op mijn verjaardag?
Dat is ook een jaarlijks terugkerende vraag van veel werkgevers en werknemers rond feestdagen als Koningsdag, Bevrijdingsdag en Hemelvaartsdag. Hebben werknemers recht op een doorbetaalde vrije dag of worden ze gewoon op het werk verwacht? En als werkzaamheden worden verricht, geldt dan een extra toeslag?
Recht op een vrije dag
Het antwoord op de vraag of werknemers recht hebben op een vrije dag als het een feestdag betreft, kun je niet in de wet vinden. Als een cao van toepassing is op de arbeidsovereenkomst, dan staat daar meestal een artikel in over feestdagen. Daarin wordt dan uitleg gegeven op welke feestdagen je verplicht bent om te werken en op welke niet.
Extra toeslag op feestdagen
Een voorbeeld: veel winkels zijn tegenwoordig geopend op zon- en feestdagen. In de cao Retail Non-Food is opgenomen dat werken op zon- en feestdagen op vrijwillige basis gebeurt. Mocht de winkelier zijn bezetting niet rond krijgen, dan kan de werknemer verplicht worden op het werk te verschijnen. Bevrijdingsdag is in 2020 als feestdag aangewezen in deze cao. Werknemers die op deze dag zijn ingeroosterd hebben dus recht op een doorbetaalde vrije dag. Er geldt een toeslag van 100% voor het werk dat wordt verricht op feestdagen.
Als er geen cao van toepassing is op je bedrijf, dan is van belang om te weten welke afspraken er tussen werknemer en werkgever zijn gemaakt. Deze afspraken kunnen zijn vastgelegd in de arbeidsovereenkomst of in bijvoorbeeld het personeelshandboek of vakantiereglement.
Verplichte vrije dag
Een werkgever heeft namelijk de mogelijkheid om feestdagen en dagen rondom een feestdag als verplichte vrije dag aan te wijzen, zoals bijvoorbeeld de dag na Hemelvaartsdag. Een verplichte vrije dag houdt in dat de werknemer hiervoor een vakantiedag moet opnemen. Naast de aanwijzing van verplichte vrije dagen, kan de werkgever in een reglement ook opnemen dat werknemers in een bepaalde (piek)periode geen vrij kunnen nemen.
Arbeidsovereenkomst
Voor het instellen van een vakantieregeling is de instemming van de ondernemingsraad vereist. Is er geen ondernemingsraad, dan is het raadzaam om de werknemers het vakantiereglement voor akkoord te laten ondertekenen, of hiervoor een bepaling in de arbeidsovereenkomst op te nemen.
Om terug te komen op mijn eigen feestje; in het personeelsreglement van Ruitenburg is Bevrijdingsdag in 2020 als feestdag aangewezen. Ik ga dus lekker lang genieten van mijn verjaardag. Je mag mij 5 mei de hele dag bellen om mij te feliciteren en dan zoek ik graag even uit hoe het zit met de ‘vrijheid’ van jouw personeel.
