Advieswijzer Ondernemen in een keten 2018

Besteed je wel eens (een deel van) aangenomen werk uit aan een ander bedrijf? Dan word je aangemerkt als aannemer en kan je aansprakelijk zijn voor de niet-betaalde loonheffingen van jouw onderaannemers. Zorg dat je je zaken goed hebt geregeld en beperk daarmee je ketenaansprakelijkheid.

Als je (een deel van) het door jezelf aangenomen werk uitbesteedt aan een onderaannemer, is het mogelijk dat deze onderaannemer dit op zijn beurt weer (deels) uitbesteedt aan een andere onderaannemer. Ook deze onderaannemer kan het werk weer verder uitbesteden. Op deze manier ontstaat een keten van aannemers en onderaannemers.

Ketenaansprakelijkheid houdt in dat als één onderaannemer zijn loonheffingen over het aangenomen werk niet betaalt, alle aannemers in de keten vóór hem hoofdelijk aansprakelijk zijn voor deze loonheffingen. Je kan dus aansprakelijk worden gesteld voor de niet-betaalde loonheffingen van elk van de onderaannemers. De keten van aansprakelijkheid eindigt namelijk pas bij de hoofdaannemer.

Let op! Een opdrachtgever kan niet aansprakelijk gesteld worden, tenzij het gaat om een van de volgende situaties:

1. De opdrachtgever wordt aangemerkt als aannemer omdat hij in het kader van zijn gewone onderneming zonder opdracht van een ander een stoffelijk werk koopt (hij is dan een eigenbouwer);
2. Opdrachtgevers in de confectiesector en kopers van nog te vervaardigen kleding.

Inlenersaansprakelijkheid

Inlenersaansprakelijkheid is aan de orde wanneer een werkgever werknemers inleent van een andere werkgever (veelal een uitzend- of payroll bureau) om deze onder zijn leiding en toezicht te laten werken. Betaalt de eigenlijke werkgever de door hem verschuldigde loonheffing, premies sociale verzekeringen en eventueel btw geheel of deels niet, dan kan de inlener via inlenersaansprakelijkheid aansprakelijk worden gesteld voor het niet betaalde bedrag. Betaalt ook de inlener niet, dan kan de belastingdienst via ketenaansprakelijkheid ook de andere bedrijven in de keten aanspreken.

Aannemer en ketenaansprakelijkheid

De ketenaansprakelijkheid is alleen van toepassing als je wordt aangemerkt als aannemer. Hiervan is sneller sprake dan je wellicht denkt. De ketenaansprakelijkheid komt dan ook niet alleen voor in de bouw, maar ook in andere branches. Een aannemer is namelijk iedere natuurlijke of rechtspersoon die anders dan in dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard uitvoert tegen een te betalen prijs.

Werk van stoffelijke aard

Voorbeelden van een werk van stoffelijke aard zijn het tot stand brengen van bouwwerken, de aanleg van wegen, het onderhoud van gebouwen en herstelwerkzaamheden van allerlei aard. Maar ook bijvoorbeeld het verrichten van typewerk, het verpakken van zaken, het bewerken van groente en schoonmaakwerkzaamheden worden aangemerkt als werk van stoffelijke aard.

Tip: Werken of producten die met name door geestelijke of intellectuele arbeid ontstaan, worden niet aangemerkt als werk van stoffelijke aard. Denk daarbij aan werkzaamheden van architecten, musici, auteurs en adviseurs. Voor deze werken geldt de ketenaansprakelijkheid niet.

Werk buiten dienstbetrekking

Ook als de uitvoering van het werk plaatsvindt door een werknemer van diegene die die de opdracht heeft gegeven, geldt de ketenaansprakelijkheid niet.

Werk tegen een te betalen prijs

De ketenaansprakelijkheid geldt daarnaast alleen als het werk wordt uitgevoerd tegen een te betalen prijs. Hiervan is al snel sprake. Werken tegen een te betalen prijs zijn namelijk niet alleen de aangenomen werken tegen een vooraf bepaalde prijs, maar ook de regieovereenkomsten waarbij achteraf de prijs wordt bepaald aan de hand van gebruikte materialen en gewerkte uren.

Geen ketenaansprakelijkheid

In de volgende gevallen geldt de ketenaansprakelijkheid niet:

• Als blijkt dat het niet betalen van de loonheffing zowel niet aan je onderaannemer of diens onderaannemer(s) als aan jezelf te wijten is. Denk hierbij aan niet betalen door plotseling verslechterde economische omstandigheden of uitzonderlijk slechte weersomstandigheden.
• Als het werk geheel of voor meer dan 50% wordt verricht op de plaats waar de onderneming van je onderaannemer gevestigd is. Deze uitzondering geldt niet als het gaat om werk in de confectiesector.
• Als het uitgevoerde werk een klein onderdeel vormt van een gesloten koop-/verkoopovereenkomst van een bestaande zaak; denk bijvoorbeeld aan montage van een machine. Dit zal vaak blijken uit het geringe aandeel van het uitgevoerde werk in totale koopprijs.

Hoogte aansprakelijkheid

De ketenaansprakelijkheid geldt voor de loonheffingen. Hieronder vallen de loonbelasting, premies volksverzekeringen, premies werknemersverzekeringen en de inkomensafhankelijke bijdrage ZVW. Daarnaast kan je aansprakelijk gesteld worden voor de verschuldigde kosten en rente. De Belastingdienst moet dan wel aantonen dat deze kosten en rente mede aan jou te wijten zijn. Je kan ook aansprakelijk gesteld worden voor het toegepaste anoniementarief (52% inhouding en geen heffingskortingen en premiemaxima). Dit tarief geldt wanneer werknemers niet voldoende geïdentificeerd zijn omdat bijvoorbeeld een kopie paspoort ontbreekt. Je bent echter niet aansprakelijk voor de boete die in de naheffingsaanslag van uw onderaannemer is opgenomen.

Tip: In tegenstelling tot de inlenersaansprakelijkheid kent de ketenaansprakelijkheid geen aansprakelijkheid voor niet-betaalde omzetbelasting.

Beperk je aansprakelijkheid

Als (onder)aannemer kan je je  aansprakelijkheid beperken door een aantal maatregelen te treffen zoals het aanvragen van een verklaring betalingsgedrag, het opnemen van een kettingbeding, het registreren van de juiste gegevens en het storten op een G-rekening.

Aanvragen verklaring van betalingsgedrag

Je onderaannemer kan de Belastingdienst vragen te verklaren dat hij alle loonheffingen heeft betaald. Deze verklaring geeft jou als aannemer een beeld van de risico's die je loopt, maar geeft je geen enkele vrijwaring voor de ketenaansprakelijkheid.

Opnemen kettingbeding

Neem, waar mogelijk, altijd een kettingbeding op in het contract met je onderaannemer zodat je onderaannemer het werk niet verder kan uitbesteden en/of ingeleende werknemers kan inschakelen zonder dat jij  toestemming hebt gegeven.

Let op! Een kettingbeding geeft je controle over het aantal onderaannemers in de keten en de risico’s die je daarbij loopt, maar geeft je geen vrijwaring voor de ketenaansprakelijkheid wanneer het werk toch wordt uitbesteed.

Registratie van gegevens

Het komt zeer regelmatig voor dat de Belastingdienst de loonheffingen waarvoor je als aannemer aansprakelijk wordt gesteld, heeft vastgesteld met het anoniementarief. De aansprakelijkheid voor het anoniementarief wordt verminderd indien je de identiteit van de werknemer van jouw onderaannemer en het loon per werknemer en per werk kunt aantonen, en je kan aantonen dat de werknemers over een geldige verblijfs- of tewerkstellingsvergunning beschikken. Je voldoet aan deze voorwaarden als je de volgende gegevens van elk ingeleend personeelslid registreert:

• NAW-gegevens, geboortedatum, burgerservicenummer (BSN)
• nationaliteit
• soort identiteitsbewijs, nummer en geldigheidsduur
• aanwezigheid van een A1-verklaring, verblijfsvergunning, tewerkstellingsvergunning of notificatie, NAW-gegevens onderaannemer
• een specificatie van de gewerkte uren
• naam, adres en woonplaats van de onderaannemer

Let op! In verband met privacyregels mag je geen kopie ID-bewijs van de werknemers van je opdrachtnemers hebben, tenzij het gaat om een werknemer van buiten de EU. Voor deze werknemers moet je juist wel weer een kopie ID-bewijs hebben en bewaren om te kunnen bewijzen dat zij mogen werken.

Storten op G-rekening

Een G-rekening is een geblokkeerde rekening van de onderaannemer. Je kan je  aansprakelijkheid beperken door het deel van de factuur van je onderaannemer dat bestemd is voor loonheffingen, te storten op de G-rekening. In de omschrijving bij je storting vermeldt je het factuurnummer en eventuele andere identificatiegegevens van de factuur. Deze factuur moet aan de wettelijke eisen voldoen en het nummer of kenmerk van de overeenkomst, het tijdvak en de omschrijving of het kenmerk van het werk bevatten. Daarnaast moet uit je bijgehouden administratie de gegevens van de factuur, de geleverde prestatie en een manurenadministratie blijken.

Als je aan de voorwaarden voldoet, wordt je als aannemer voor het gestorte bedrag niet meer aansprakelijk gesteld. Je kan nog wel aansprakelijk gesteld worden voor een eventueel restbedrag indien de loonheffingen hoger zijn dan je storting.

Wet aanpak schijnconstructies

De Wet aanpak schijnconstructies (WAS) gaat uitbuiting en onderbetaling van werknemers en oneerlijke concurrentie tegen. De WAS bevat onder meer de verplichte girale betaling van het minimumloon, de verplichte specificatie van kostenvergoedingen die onderdeel vormen van het loon en het verbod op inhoudingen en verrekeningen voor zover daarmee minder wordt uitbetaald dan het minimumloon. Daarnaast geldt door de WAS vanaf 1 juli 2015 dat een werknemer van een onderaannemer jou (als aannemer) hoofdelijk aansprakelijk kan stellen als de onderaannemer het loon niet (volledig) betaalt.

Let op! Ook dit betreft een ketenaansprakelijkheid. Dit betekent dat de werknemer de opvolgende aannemer aansprakelijk kan stellen, net zo lang tot het eind van de keten bereikt is.

De rechter oordeelt of jij als aannemer aansprakelijk bent voor het betalen van het achterstallig loon. Je kan een aantal maatregelen nemen om het risico van aansprakelijkheidsstelling te beperken. Zo is het verstandig te controleren of je met betrouwbare bedrijven samenwerkt. Denk daarbij bijvoorbeeld aan controle van de inschrijving bij de Kamer van Koophandel en wanneer het gaat om inlening bij de Stichting Normering Arbeid (www.normeringarbeid.nl), beoordeling van de keurmerken (bijvoorbeeld VCA-certificering) en de tijdige betaling loonheffing (verklaring betalingsgedrag Belastingdienst). Beoordeel daarnaast of sprake is van een eerlijke prijs en zorg voor een goed contract met duidelijke afspraken over arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden. Leg de verplichting op om deze voorwaarden ook te laten gelden voor bedrijven verderop in de keten.

Let op! De genomen maatregelen bieden geen vrijwaring maar een rechter zal wel eerder geneigd zijn om jou niet aansprakelijk te stellen. Blijf echter altijd alert en grijp in als je signalen krijgt dat de onderaannemer zijn werknemer niet meer (volledig) betaalt.

De ketenaansprakelijkheid op grond van de WAS, geldt net als de ketenaansprakelijkheid voor de loonheffingen alleen voor opdrachtgevers die handelen in de uitoefening van een beroep of bedrijf. Een particulier kan dus niet met ketenaansprakelijkheid te maken krijgen.

Tot slot

De ketenaansprakelijkheid kan grote financiële gevolgen voor je onderneming hebben. In deze advieswijzer zijn we nader ingegaan op de mogelijkheden om je aansprakelijkheid zo veel mogelijk te beperken. Neem voor meer informatie contact met ons op.

Bron: SRA