Exoneratiebeding en de redelijkheid en billijkheid
Partijen kunnen in een huurovereenkomst een exoneratiebeding opnemen. Een rechter kan een dergelijk beding buiten toepassing verklaren als dit dergelijk beding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Wanneer dat mogelijk is hangt af van de concrete omstandigheden.
Wat is een exonoratiebeding?
Een exonoratiebeding is een bepaling in een contract of in de algemene voorwaarden waarbij de aansprakelijkheid wordt beperkt. In zo’n beding staat bijvoorbeeld dat ‘de aansprakelijkheid voor schade, die verband houdt met de uitvoering van een opdracht, steeds beperkt is tot een bedrag van …’ of dat ‘de aansprakelijkheid beperkt is tot het factuurbedrag’. Door het (op tijd) van toepassing verklaren van een exoneratiebeding kun je in principe niet, of tot een zekere hoogte, worden aangesproken voor vergoeding van schade die een wederpartij lijdt.
Redelijk & billijk
De Hoge Raad heeft begin dit jaar een uitspraak gedaan over de redelijkheid en billijkheid van een exoneratiebeding in een huurovereenkomst. In deze casus hadden een verhuurder en huurder een huurovereenkomst gesloten voor de exploitatie van een bakkerij; Bakkerij Bart. In de huurovereenkomst waren verschillende exoneratiebedingen opgenomen. Hierdoor werd de aansprakelijkheid van de verhuurder uitgesloten voor verschillende soorten schade van de huurder.
Na het sluiten van de overeenkomst werd in het pand asbest aangetroffen en werd het pand door de verhuurder gesloten. De huurder kon hierdoor zijn onderneming niet exploiteren en leed daardoor schade. Om die schade te verhalen start de huurder een procedure. De verhuurder beroept zich vervolgens op de overeengekomen exoneratiebedingen. Volgens deze exoneratiebedingen is de verhuurder niet aansprakelijk voor gevolgen van gebreken die hij niet kende of behoorde te kennen en niet aansprakelijk voor bedrijfsschade van de huurder.
De kantonrechter en het hof Amsterdam geven de huurder gelijk en oordelen dat een beroep op de exoneratiebedingen door verhuurder naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is, nu de verhuurder de kern van de prestatie, het ter beschikking stellen van het pand, door de sluiting niet kan nakomen. De verhuurder gaat in cassatie.
Oordeel Hoge Raad
De Hoge Raad oordeelt dat het hof onvoldoende heeft gemotiveerd waarom in dit concrete geval de exoneratiebedingen onredelijk waren. Dat het gebrek aan het gehuurde de kernprestatie vormt, maakt onvoldoende duidelijk waarom een beroep op de exoneratiebedingen onaanvaardbaar zouden zijn. De Hoge Raad oordeelt dat de beperkende werking van de redelijkheid en billijkheid terughoudend door de rechter moet worden toegepast. Het hof zal na verwijzing opnieuw met inachtneming van alle omstandigheden van het geval en van al hetgeen partijen hebben aangevoerd, moeten beoordelen of toepassing van de door verhuurder ingeroepen exoneratiebedingen naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn.
Conclusie
Uit deze uitspraak blijkt maar weer eens dat het buiten toepassing verklaren van een exoneratiebeding op grond van de redelijkheid en billijkheid terughoudend moet worden toegepast.
