Wet excessief lenen bij de bv: wat verandert er in 2023?

In de Tweede Kamer staat al enige tijd de behandeling van het wetsvoorstel Wet excessief lenen bij de bv in de planning. De behandeling is voor langere tijd uitgesteld om de samenhang van de voorgestelde maatregelen met andere aspecten van de inkomstenbelasting nader te onderzoeken, maar de regeling wordt nu wel genoemd in het coalitieakkoord. Daar staat dat de grens voor een excessieve lening omhoog gaat van € 500.000 naar € 700.000. Over de ingangsdatum van de wet meldt het akkoord niets. De verwachting is dat dat op zijn vroegst 1 januari 2023 wordt.

Het wetsvoorstel houdt in dat een lening van een bv aan haar aandeelhouder (DGA) die groter is dan €700.000, leidt tot een fictief dividend met een belastingaanslag bij de DGA tot gevolg. De wet raakt niet alleen de DGA die in de loop der jaren een consumptieve schuld heeft opgebouwd aan zijn of haar eigen vennootschap, maar ook DGA’s die overtollige liquide middelen in hun holding gebruiken om privébeleggingen te financieren.

Eigenwoningschulden

De systematiek van de wet is eenvoudig. Tel op de peildatum (31 december) alle schulden en verplichtingen op die de DGA en zijn of haar fiscale partner aan de vennootschap heeft. Alles boven de € 700.000 is belast als fictief dividend in box 2, tegen een tarief van 26,9% (2021). De enige uitzondering die wordt gemaakt zijn eigenwoningschulden die zijn aangegaan voor aankoop, onderhoud of verbetering van de eigen woning van de DGA. Als na 1 januari 2023 een nieuwe eigenwoningschuld wordt aangegaan bij de eigen vennootschap, geldt als aanvullende eis dat het formele hypotheekrecht ten gunste van de bv wordt ingeschreven in het kadaster.

Verbonden personen

Om misbruik tegen te gaan, is in de wet bepaald dat de regeling niet alleen geldt voor leningen aan de DGA en zijn of haar fiscale partner, maar ook voor leningen aan hun (klein)kinderen en (groot)ouders. Voor deze laatste groep, verbonden personen, geldt ook weer de drempel van € 700.000 en dat eigenwoningschulden uitgesloten zijn. Het is onze ervaring dat dergelijke situaties zich niet snel voordoen. Een andere antimisbruikregeling is de bepaling dat ook indirecte leningen meetellen bij de DGA.

Garantstelling

Bij garantstellingen loop je sneller tegen de nieuwe regeling aan dan je in eerste instantie denkt. Het spreekt voor zich dat bij een garantstelling door de bv waardoor de DGA een lening van een derde verkrijgt, deze lening getroffen wordt door de regeling als de DGA zonder de garantstelling nooit die lening zou hebben gekregen. De bv maakt de lening als het ware mogelijk. Als de garantstelling alleen maar nodig is om betere leningsvoorwaarden te verkrijgen, dan wordt de lening niet getroffen door de nieuwe regeling, omdat de DGA de lening hoe dan ook zou hebben verkregen.

De regeling heeft ook mogelijke gevolgen bij garantstellingen aan verbonden personen. Als de holding van vader zich garant stelt voor een lening van een zoon of dochter, dan wordt de lening (niet: eigenwoninglening) voor zover deze groter is dan € 500.000 getroffen door de nieuwe regeling. Het fictieve dividend wordt dan toegerekend aan vader, omdat deze de aandeelhouder is die in box 2 wordt belast.

Beleggingen

In de praktijk zien we dat de meest getroffen situatie een situatie is waarin de DGA in privé belegt met een lening van de eigen bv. De eenvoudigste manier om deze situatie te beëindigen, is natuurlijk om voor 31 december 2023 de beleggingen over te dragen aan de bv. Voor beleggingsportefeuilles (met beursaandelen) kan dat zonder belastingheffing, al heb ik wel de ervaring dat dit een complex en tijdrovend traject is als je je beleggingen niet wilt liquideren.

Voor vastgoedbeleggingen is het ingewikkelder, omdat de overdracht van vastgoedbeleggingen leidt tot een heffing van 8% overdrachtsbelasting. Bij de huidige wettekst kan overwogen worden om toekomstige huurtermijnen te verkopen aan de bv, en daarmee de schuld (grotendeels) af te lossen. Of dat mogelijk blijft zal de tijd leren. Maar als deze mogelijkheid door een wijziging van het wetsvoorstel wordt beëindigd, dan verzinnen we wel een andere mogelijkheid. Dat is precies de creativiteit die Ruitenburg kenmerkt.